Petion et HAITI ETUDE MONOGRAPHIQUE par SAINT REMY des CAYES

Gen anpil LIV ke AYISYEN PIBLIYE ,majorite lan yo ,se an FRANS yo pibliye.
Kididonk depi yon LIV te pibliye an FRANS anvan 1947 (finisman 70 zan dwa dote) w ap jwenn liv lan BIBLIOTHEQUE NATIONALE DE PARIS.
Mwen t ap fe yon ti RECHECH sou LINSTANT PRADINES ,BIZAWEL SWIT MIKI bo manman ,mwen vin tonbe sou yon LIV SAINT REMY des CAYES te ekri sou PETION.
JOSEPH SAINT REMY DES CAYES (1815-1858)
De NEG tankou MADIOU ak ARDOUIN ekri sou PETION ,men yo ANBELI de NEG tankou PETION ak BOYER,paske le NEG sa yo t ap ekri LIT pou POUVWA ant KLAS DOMINANT "NWA" ak "MILAT" pou dominasyon an t ap "bat son plein"

Mwen pa konnen si SAINT REMY des CAYES ke yo pibliye LIV li an ,an 1864(misye mouri an 1858),se te yon MILAT,men MISYE pa menaje PETION.
Mwen konnen t ou si BOYER pa t yon NONM ki enstwi,men SAINT REMY rele PETION "UN MULATRE INCULTE"

Se kom OFEV ke l te aprann an FRANS ,ke PETION t ap genyen vi.
SAINT REMY di ,le PAPA PETION mouri ,afe MISYE pa t bon menm,se PETION ki te debwouye l pou antere l.
SAINT REMY ap bay BLAG tou ,misye di MILAT yo pa t ka jwenn MILATRES pou yo marye,paske MILATRES yo ,menm le yo LIB te pito al jwenn BLAN ki te ka okipe yo ,menm si se kom FANM DEYO.

Se yon "fascinating read".
SAINT REMY des CAYES di ke anpil bagay li aprann de vi de PETION,se lan men LINSTANT PRADINES (BIZAWEL SWIT MIKI).

ORIJINAL LINSTANT PRADINES lan se te ZANMI DANFANS ALEXANDRE PETION,yo te leve menm kote.
GRANPAPA SWIT MIKI MATELI te rele AUGUSTE LINSTANT PRADINES

http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6149272h/f46.image.r

JOEL, eske ou ka edem tradwi'l an angle tanpri souple, mwen gin problem poum fel poukont mwen

T-KOUT

Mwen konnen ke se ann ANGLE ak KREYOL ou li ak ekri.
Google Translate pa tradwi sa k nan LIV OTOMATIKMAN.

Si w kapab ,repwodwi sa w we lan LIV lan ,komanse lan PAJ 46 ke m te mete an,epi m a GOOGLE TRANSLATE PASAJ yo an KREYOL ou ann ANGLE pou wou.
JOSEPH SAINT REMY des CAYES te ekri 5 VOLIM,5 TONM,Misye te ekri anpil sou peryod lan e sanble li te ZANMI MOUN ki te leve ak PETION e ki te konnen l.
A KOMANSE de NEG tankou LINSTANT PRADINE(BIZAWEL SWIT MIKI) ki te patisipe lan MAGOUY "VOLO" ELEKSYON lan men KRISTOF apre KOUDETA ,SASINAY DESSALINES lan.

An pasan ,gen NEG NO ki gen tandans EKZONERE KRISTOF lan LAN MO DESSALINES lan,men pa gen jan pou PETION ak GERIN ta oze SASINEN l san APWOBASYON KRISTOF.
Byen ke se ESPEKILASYON ,paske apre yo touye DESSALINES,KONPE yo t ap LIKIDE MOUN ki te ENKONDISYONEL DESSALINES e ki te ka bay PWOBLEM.
KRISTOF SASINEN FRANSWA KAPWA LA MO lan LIMONAD epi PETION ak GERIN sasinen FRANSWA BWARON TONE lan POTOPRENS.
Lan TONM III a.SAINT REMY des CAYES ap dekri ki jan PETION ak GERIN ,sitou GERIN ap jwe e VOLO POUVWA a lan men KRISTOF.
Wi yo t ap aksepte l kom PREZIDAN ,men yon PREZIDAN san POUVWA.POUVWA a t ap lan men LEJISLATI an ke yo te kontwole.
Sou DESSALINES ,te gen 59 PAWAS;men 35 PAWAS yo se te lan TERITWA ke KRISTOF te kontwole.
Se te yon DEPITE pa PAWAS.
Le PETION ak GERIN we sa ,yo fe BOUK tounen PAWAS ,konsa yo vin ajoute 15 BOUK sou 24 PAWAS ki te gen lan SID-SIDWES E yo vin gen yon MAJORITE 39 kont 34 KRISTOF te kontwole yo:

http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6149303m/f207.image.r